Brak odpowiedniego sprzętu jest częstym wytłumaczeniem i wymówką przed wykonywaniem ćwiczeń gimnastycznych, a przecież powinny one być, obok inhalacji i drenażu, integralną częścią codziennej fizjoterapii w mukowiscydozie. Okazją do poprawy tego stanu rzeczy jest zastosowanie w codziennej gimnastyce oddechowej prostego przyrządu jakim jest „physio-roll”.
Biuletyn „Mukowiscydoza” nr 14/2000
str.10
Jarosław Prusak
Klinika Bronchologii i Mukowiscydozy
Rabka
Brak odpowiedniego sprzętu jest częstym wytłumaczeniem i wymówką przed wykonywaniem ćwiczeń gimnastycznych, a przecież powinny one być, obok inhalacji i drenażu, integralną częścią codziennej fizjoterapii w mukowiscydozie.
Okazją do poprawy tego stanu rzeczy jest zastosowanie w codziennej gimnastyce oddechowej prostego przyrządu jakim jest „physio-roll”. Być może, np. w przypadku dziecka objętego indywidualnym nauczaniem, a więc o zmniejszonych możliwościach aktywności ruchowej, posiadanie takiego przyrządu i to, że będzie on zawsze pod ręką, w zasięgu wzroku, wpłynie mobilizująco na systematyczne wykonywanie ćwiczeń.
„Physio-roll” może być także bardzo pomocny w grawitacyjnym ułożeniu drenażowym, zastępując choćby dotychczasowe układanie na poduszkach. Wałeczek „physio-roll” po wypuszczeniu powietrza można zabierać ze sobą, na przykład na wyjazd wakacyjny, gdzie konieczność powtórnego nadmuchania będzie przy okazji doskonałym ćwiczeniem oddechowym.
Poniżej zaprezentowano krótki zestaw ćwiczeń do wykonywania w warunkach domowych.
Pamiętajmy: ćwiczenia gimnastyczne to nie tylko lepsze oczyszczanie dróg oddechowych z zalegającej wydzieliny i poprawa wentylacji płuc ale także wzmocnienie mięśni oddechowych, korekcja wad postawy i profilaktyka bocznych skrzywień kręgosłupa, niestety często rozwijających się w przebiegu mukowiscydozy.
ZACZYNAMY!!!
Na początek rozgrzewka.
Po uchyleniu okna w pokoju wykonujemy przysiady (10-20 powtórzeń) z wałeczkiem trzymanym przed sobą w wyprostowanych ramionach, następnie głębokie wdechy ze wspięciem na palcach i wysokim wyprostem ramion z wałeczkiem w górę oraz wydechy w skłonach z dotknięciem wałeczka do podłogi o nogach prostych w kolanach (tak jak we wszystkich pozostałych ćwiczeniach wdech wykonujemy nosem a wydech przez przymknięte usta!).
Na rozgrzewkę można wykorzystać także bieg truchtem w miejscu z wysokim unoszeniem kolan w górę lub dotykaniem piętami do pośladków. W staniu wykonujemy jeszcze skręty i skrętoskłony boczne z wałeczkiem trzymanym w wyprostowanych ramionach z wdechami w fazie wyprostu i wydechami w skręcie i skłonie (rys. 1).
Ćwiczenie 1,2.
Przetaczanie na wałeczku w podporze przodem w przód i tył, nogi wyprostowane w kolanach. W tym samym ułożeniu wykonujemy tzw. pompki z wdechem w fazie ugięcia ramion i wydechem w wyproście (rys. 2) (około 10 powtórzeń).
Ćwiczenie 3.
Leżenie na brzuchu, stopy ustabilizowane (np. w podporze o szafę) , wałeczek na wysokości ud. Wznosy tułowia o prostych ramionach jak najwyżej w górę (10 powtórzeń) lub pływanie „żabką” w wysokim wyproście tułowia (rys. 3).
Ćwiczenie 4.
Leżenie na plecach, nogi i ramiona ugięte jak przy wykonywaniu „mostka”. Przetaczanie na przemian w przód i w tył (rys. 4).
Ćwiczenie 5.
Leżenie na plecach o nogach ugiętych w kolanach, wałeczek w ramionach wyprostowanych (wdech powietrza). Naprzemienne skłony z jednoczesnymi skrętami tułowia w przód (faza wydechu powietrza) (rys. 5).
Ćwiczenie 6.
Leżenie na plecach o nogach ugiętych w kolanach, wałeczek podtrzymywany na brzuchu. Naprzemienne głębokie wdechy z jednoczesnym uwypukleniem brzucha i wypychaniem wałeczka w górę oraz wydechy z wciągnięciem brzucha i opadem wałeczka w dół (10 powtórzeń). Z każdym dniem zwiększamy opór dłoni na wałeczek (rys. 6).
Ćwiczenie 7.
Leżenie na plecach o nogach ugiętych, wałeczek za głową w ramionach wyprostowanych. Naprzemienne skręty kolan w bok, bez odrywania wałeczka od podłoża z jednoczesnym wdechem i wydechem w powrocie do pozycji wyjściowej (rys. 7).
Ćwiczenie 8.
Kończymy ćwiczenia w swobodnym siadzie na wałeczku wykonując kilka głębokich wydechów wspomaganych uciskiem dłoni na klatkę piersiową z jednoczesnym kilkukrotnym odkrztuszeniem (wykonanym tylko w fazie wydechowej) zakończonym ewakuacją wydzieliny.
Pomiędzy poszczególnymi ćwiczeniami można wykonać także swobodne podskoki na wałeczku. Jest to rodzaj drenażu wibracyjnego wspomagającego odrywanie wydzieliny od ścian oskrzeli. Wydzielina jest usuwana za pomocą forsownych, długich wydechów z jednoczesnym przymknięciem głośni lub ust (wytworzenie oporu wydechowego), zakończonych w ostatniej fazie wydechowej kilkoma odkrztuszeniami ewakuującymi wydzielinę na zewnątrz.